W ciągu 30 lat liczba przypadków atopowego zapalenia skóry podwoiła się, a nawet potroiła w krajach zachodnich*. Słabo znana, źle rozumiana, skóra atopowa pogarsza komfort życia dzieci i ich rodziców. Tymczasem ostatnie odkrycia naukowe pozwoliły pogłębić wiedzę o chorobie i zmienić schemat terapeutyczny już od chwili urodzenia.

AZS - skóra atopowa

Atopowe zapalenie skóry jest chorobą zapalną skóry, która objawia się niezwykłą suchością skóry oraz czerwonymi plamami, często pokrytymi małymi pęcherzykami (małymi bąblami), powodującymi ogromne swędzenie. Niegroźne, niezakaźne, atopowe zapalenie skóry jest chorobą chroniczną, która rozwija się występowaniem egzemy; ostre fazy mają duży wpływ na jakość życia i bywają często przyczyną bezsenności. Z biegiem czasu choroba może objawiać się innymi alergiami jak astma, nieżyt nosa lub alergiczne zapalenie spojówek. Kolejnymi komplikacjami mogą być nadkażenie bakteryjne lub wirusowe (opryszczka). Dodatkowo na skórze atopowej pojawia się gronkowiec, pochodzenia wirusowego.

Przyczyny skóry atopowej (AZS)

Niezwykle sucha skóra staje się przepuszczalna i nie spełnia swojej roli bariery wobec czynników zewnętrznych i wobec alergenów.

Ale nie zawsze skóra sucha staje się atopowa, atopia rozwija się w sprzyjającym genetycznie środowisku. Poprzednie badania wykazały, że jeżeli jeden z rodziców ma skórę atopową, prawdopodobieństwo, że dziecko będzie miało tę samą przypadłość, wynosi 30 %**.

Jeżeli oboje rodzice są dotknięci tą dolegliwością, prawdopodobieństwo wynosi 70 %**.

Poza czynnikiem genetycznym skóra atopowa jest również związana z rozwojem systemu odpornościowego, który funkcjonuje w nasilony sposób, tworząc stan zapalny. Przepuszczalny naskórek pozwala wejść alergenom (roztocza, sierść zwierząt, pyłki) oraz niektórym bakteriom (gronkowiec złocisty), które również powodują reakcje zapalne.

Również alergeny pokarmowe (mleko krowie, jajka) są odpowiedzialne za wywoływanie niektórych objawów egzemy. Inne czynniki, jak np. produkty chemiczne stosowane na skórze, ciepło, pocenie się, są źródłami podrażnień powodujących nawroty egzemy. Niemniej jednak, w znacznej większości przypadków, u dzieci atopowych alergia pokarmowa nie występuje. Alergie pokarmowe objawiają się w postaci objawów trawiennych lub skórnych oraz „złamaniem” krzywej wagi i wzrostu.

** Dermatite atopique. SA Büchner. Forum Med Suisse N°19, maj 2001

Immunity

Układ odpornościowy

Poza czynnikiem genetycznym skóra atopowa jest również związana z rozwojem systemu odpornościowego, który funkcjonuje w nasilony sposób, tworząc stan zapalny.

Food

Alergeny pokarmowe

(mleko krowie, jajka) są odpowiedzialne za wywoływanie niektórych objawów egzemy. Inne czynniki, jak np. produkty chemiczne stosowane na skórze, ciepło, pocenie się, są źródłami podrażnień powodujących nawroty egzemy.

Inne czynniki, jak np. produkty chemiczne stosowane na skórze, ciepło, pocenie się, są źródłami podrażnień powodujących nawroty egzemy.


*Dermatite atopique: épidémiologie en France, définitions, histoire naturelle, association aux autres manifestations atopiques, scores de gravité, qualité de vie (Atopic dermatitis: Epidemiology in France, Natural History, Association with Other Atopic Manifestations, Severity Scores, Quality of Life). E. Mahé. Ann. Dermatol. Venereol. 2005 ; 132

**Dermatite atopique. SA Büchner. Swiss Medical Forum No. 19, May 2001

Step 1
  • Faza 1

 

Atopowe zapalenie skóry rozwija się na ogół między drugim a trzecim miesiącem życia wraz z pojawieniem się czerwonych plam znajdujących się na policzkach, na dłoniach, a później na łokciach i kolanach. Choroba rozwija się nawrotami przez 1 do 2 lat. Skóra jest sucha w sposób trwały, co jest źródłem swędzenia, bezsenności oraz powoduje zmianę jakości życia.

 

Step 2
  • Faza 2

Po kilku latach u niektórych dzieci mogą rozwinąć się inne objawy atopii, takie jak nieżyt nosa i/lub astma alergiczna. Mówi się w tym przypadku o „marszu atopowym”, często związanym z drapaniem i silną kolonizacją skóry gronkowcem złocistym.

W celu zapobiegania pojawiania się tych dolegliwości i ich pogarszaniu, naukowcy zalecają dziś wczesną terapię, by już od narodzenia reagować na pojawianie się skóry atopowej u noworodków jeszcze niedotkniętych chorobą, ale narażonych na nią z przyczyn genetycznych (rodzice atopowi, rodzeństwo atopowe).

Mom with her baby
  • Osoby dotknięte atopowym zapaleniem skóry mają szczególne podłoże genetyczne (środowisko atopowe), które może przejawiać się również w obszarze układu oddechowego (astma), otolaryngologii (alergiczny nieżyt nosa), okulistyki (alergiczne zapalenie spojówek), układu pokarmowego (alergia pokarmowa).
  • Najbardziej dotknięte chorobą są noworodki i dzieci, najczęściej pomiędzy 3. miesiącem a 5. rokiem życia (80% przypadków rozwija przed 1. rokiem życia).
  • Później skóra atopowa może trwać aż do wieku dorosłego.
  • Dr Michèle Sayag, allergologist

    Dr Michèle Sayag, Allergist.

    Pytanie internauty: Jak można leczyć atopowe zapalenie skóry? Czy można mu zapobiec?

     

    Zapobiec atopii można w przypadku dzieci nią „zagrożonych”, czyli  dzieci z co najmniej jednym rodzicem , który ma skłonność do alergii. W takich przypadkach lepiej jest unikać kontaktu z zewnętrznymi alergenami w ciągu pierwszych kilku tygodni życia dziecka. Jeśli chodzi o leczenie, ogniska wyprysku należy leczyć jak najwcześniej za pomocą miejscowych sterydów przeciwzapalnych. Zmiany w barierze ochronnej skóry należy ponadto nawilżać, najlepiej codziennie, preparatem o właściwościach zmiękczających skórę.

    Dr Michèle Sayag, Allergist.
  • Dr Michèle Sayag, allergologist

    Dr Michèle Sayag, Allergist.

    Pytanie internauty: czy woda, której używam do mycia dziecka, może pogorszyć stan jego skóry?

     

    Twarda woda pogarsza suchą skórę i może osłabiać barierę skórną, pozwalając alergenom ze środowiska wnikać w skórę i wywoływać wyprysk atopowy u dzieci.

    Dr Michèle Sayag, Allergist.
  • Dr Michèle Sayag, allergologist

    Dr Michèle Sayag, Allergist.

     

    Pytanie internauty: mam skłonności do alergii. Czy moja córka będzie zatem bardziej podatna na rozwój problemów skórnych?

     

    Półpasiec to nie alergia, lecz infekcja wirusowa. Jeśli miewasz jednak skłonności do reakcji alergicznych, Twoja córka jest potencjalnie może borykać się z atopowym zapaleniem skóry.

    Dr Michèle Sayag, Allergist.

 

Rozumienie charakteru rozwojowego skóry atopowej zmieniło się i pozwoliło wskazać dwa kluczowe elementy, które muszą przekonać Pacjenta do konsultacji dermatologicznej.

 

DIAGNOZA

 

Jaką strategię obrać wobec postępującej choroby? Chodzi o to, by skrócić czas rozwoju i działać jak najszybciej, podczas stadium suchości przedatopowej u noworodków, u których występuje duże ryzyko choroby. Dotyczy to noworodków, których skóra jest bardzo sucha, bardzo jasna, chropowata i których rodzice lub rodzeństwo mają skórę atopową.

Bioderma - skin expert

Jak to zrobić? Interweniując możliwie jak najwcześniej, w sposób możliwie najbardziej trafny, gdyż każdy nawrót atopowego zapalenia skóry sprzyja kolejnym nawrotom. Ważne jest, by leczyć każdy nawrót w sposób radykalny, co pozwoli na ograniczenie ponownego pojawiania się zmian i zmniejszenie czasu trwania rozwoju choroby.

Leczenie przy nawrocie egzemy polega przede wszystkim na miejscowym stosowaniu kortykosteroidów (lub dermokortykosteroidów). Przyczyniają się one do zaniku stanów zapalnych oraz szybkiego złagodzenia swędzenia. Często spotykany jest nawrót zmian po nagłym ustaniu leczenia.

Liczba zastosowanych miejscowo kortykosteroidów zależy od leczonej powierzchni oraz wieku pacjenta, liczba tubek użytych w określonym czasie jest ustalana przez lekarza. Unika się stosowania tych leków na twarzy, a u noworodków na pośladkach. W kolejnym etapie, i tylko u dziecka powyżej 1. roku życia, w przypadku nieudanej terapii kortykosteroidami może zostać zastosowany takrolimus. Inne terapie są brane pod uwagę jedynie u dorosłych lub u nastolatków. Diety wykluczające dany składnik są uzasadnione jedynie po medycznym potwierdzeniu istnienia alergii pokarmowej (testy alergologiczne pokarmowe).

Scratching

Należy przede wszystkim przestrzegać zaleceń lekarza dermatologa oraz pamiętać o kilku poniższych zasadach:

  • Unikaj alergenów mogących doprowadzić do przewlekłej reakcji zapalnej, takich jak roztocza, pyłki, sierść i pióra zwierząt, a także tytoń, który działa drażniająco.
  • Unikaj zbyt wczesnego różnicowania diety u noworodków. Należy przestrzegać zaleceń pediatry lub lekarza rodzinnego.
  • Noś bawełniane ubrania. Unikaj wełny i sztucznych materiałów mogących podrażniać skórę.
  • Uważaj, by podczas prania nie używać zbyt dużo proszku.
  • Nie zapominaj wyprasować prania lub wysuszyć go w suszarce, inaczej ubrania będą zbyt szorstkie do noszenia.
  • Zadbaj, aby temperatura pokojowa w mieszkaniu nie była zbyt wysoka (19–20°C) i nawilżaj regularnie powietrze. Wietrz mieszkanie każdego dnia, latem i zimą.
  • Nawilżaj regularnie sypialnię albo rozłóż na noc mokry ręcznik w pokoju.
  • Brak ograniczeń dotyczących uprawiania sportu, pamiętaj jednak, że nadmierna potliwość powoduje podrażnienia.
Clean clothes

  • Bierz codziennie prysznic przez 5 do 10 minut w wodzie o średniej temperaturze (nie więcej niż 35 stopni, skóra sucha nie znosi ciepłej wody).
  • Unikaj musujących kąpieli oraz soli do kąpieli, działają wysuszająco i podrażniająco. Myj ciało za pomocą produktu o wysokiej tolerancji, najlepiej wybierz syndet płynny lub tłuste mydło (w celu wzmocnienia bariery skórnej).
  • Zwykłe mydła są zakazane, ponieważ podrażniają i wysuszają naskórek. 
  • Wysusz skórę dokładnie i delikatnie, za pomocą bawełnianego ręcznika - bez gwałtownego pocierania.
Baby in a bath

  • Zastosuj 1–2 razy dziennie środek zmiękczający o bardzo dużej tolerancji, ułatwiający odbudowę bariery skórnej, dodający skórze elastyczności i delikatności, a jednocześnie zmniejszający nadwrażliwość skórną.
  • W okresie nawrotu egzemy stosuj 1–2 razy dziennie nawilżający i natłuszczający środek pielęgnujący łagodzący swędzenia i ograniczający reakcję zapalną na całym ciele poza zmianami egzemy.
Bioderma - Woman applying cream on her body

Codzienny preparat oczyszczający do spłukiwania

Skóra bardzo sucha, atopowa i podrażniona

patent SKIN BARRIER THERAPY™

Atoderm Intensive Gel moussant

(137 opinii)

Delikatnie oczyszczający żel, redukujący swędzenie skóry.

Dla kogo?

Dla całej rodziny (z wyłączeniem wcześniaków)

Bioderma Atoderm Intensive baume Top emolient 2024

Codzienna pielęgnacja skóry

Skóra bardzo sucha, atopowa i podrażniona

patent SKIN BARRIER THERAPY™

Atoderm Intensive baume

(321 opinii)

Balsam emolientowy do skóry bardzo suchej, podrażnionej i atopowej. Intensywne nawilżenie i odżywienie. Zmniejszenie swędzenia i trwała odbudowa bariery ochronnej skóry.

Dla kogo?

Dla całej rodziny (z wyłączeniem wcześniaków)

BIODERMA zdjecie produktu, Atoderm Preventive 200ml, odzywczy krem, skora sucha u niemowlat i dzieci

Codzienna pielęgnacja skóry

Skóra sucha i bardzo sucha Skóra bardzo sucha, atopowa i podrażniona

patent SKIN BARRIER THERAPY™

Atoderm Préventive

(21 opinii)

Odżywczy balsam, redukujący uczucie suchości i zapobiegający atopii dla dzieci i niemowląt.

Dla kogo?

Dzieci, Niemowlęta