Porady ekspertów

Trądzik hormonalny - kilka słów wyjaśnienia

Dla nastolatek i kobiet trądzik wynikający ze zmian hormonalnych w organizmie może być prawdziwym problemem. Dr Odile Bagot, ginekolog, wyjaśnia przyczyny trądziku hormonalnego i daje wskazówki jak go leczyć.

Czym dokładnie jest trądzik hormonalny?

Czy trądzik może być powodem zaburzeń równowagi hormonalnej? Dlaczego zaczyna się w okresie dojrzewania? Czy można zapobiec trądzikowi hormonalnemu? Jaki jest związek między trądzikiem a ciążą? Czy menopauza ma wpływ na trądzik? Jak możemy leczyć trądzik hormonalny? W naszej głowie powstaje wiele pytań, ponieważ temat hormonów nie zawsze jest zrozumiały.

Dr Odile Bagot, ginekolog pracujący na co dzień w Strasburgu (Francja), autorka bloga Mam Gyneco, podzieliła się z nami spostrzeżeniami, na temat tego, co powoduje trądzik hormonalny.

Dr Odile Bagot, Ginekolog.

Pierwsze objawy trądziku hormonalnego zaczynają być widoczne, gdy gdy jajniki u dziewcząt lub jądra u chłopców produkują więcej hormonów. Zdarza się jednak, że trądzik występuje także u dorosłych.

Dr Odile Bagot, Ginekolog.

Trądzik przybiera różne formy w zależności od wieku:

trądzik u młodzieży głównie pojawia się w tzw. strefie "T" (obejmującej czoło, nos i brodę). Towarzyszy mu świecenie się skóry i nadmierne wydzielanie sebum
trądzik u dorosłych zwykle tworzy kształt U, podążając wzdłuż linii żuchwy. Czasem występuje wraz z trądzikiem całego ciała.

Późno występujący trądzik pojawia się po 25 r ż. i zwykle kończy się po osiągnięciu 40 r ż, choć zdarzają się wyjątki.

Mini-przewodnik po hormonach

Androgeny: nazwa wszystkich hormonów płciowych obecnych u mężczyzn oraz w mniejszych ilościach u kobiet
Testosteron: hormon należący do grupy androgenów. Produkowany w jądrach, jest związany z seksualnością i płodnością u mężczyzn. U kobiet wpływa na libido i jest produkowany w jajnikach oraz nadnerczach.
Progesteron: żeński hormon wydzielany przez jajniki, który umożliwia rozwój zarodka w macicy, reguluje cykl menstruacyjny i odgrywa ważną rolę w czasie ciąży.
Estrogen: żeński hormon wydzielany przez jajniki i, w bardzo małych ilościach w jądrach. U kobiet ma wpływ na rozwój piersi i libido, ale także na nawilżenie skóry, układ sercowo-naczyniowy, mózg i układ trawienny.

Hormony zawsze wpływają na pojawienie się trądziku, ale nigdy nie jest to jedyny czynnik.

Na powstawanie trądziku wpływa wiele czynników. Wewnętrzne, czyli m.in. predyspozycje osobnicze i genetyczne, odporność na antybiotyki czy poziom hormonów płciowych. A także czynniki zewnętrzne: stres, tytoń, nieodpowiednio dobrana pielęgnacja, zanieczyszczenie środowiska.

Trądzik hormonalny: efekt nadmiaru męskich hormonów?

Trądzik hormonalny jest powiązany z produkcją męskich hormonów, ale niekoniecznie z ich nadmiarem. Pomimo, że poziom hormonów męskich jest w normie, może występować trądzik.

Androgeny są produkowane w jądrach i nadnerczach, ale także przez jajniki – u kobiet występują one jako całkowicie naturalna część ich gospodarki hormonalnej.

Jaka jest rola estrogenów w trądziku hormonalnym?

Wiele kobiet dostrzega korelację między trądzikiem i cyklem menstruacyjnym. Trądzik występujący przed miesiączką jest klasycznym objawem trądziku hormonalnego. Dr Odile Bagot rzuca więcej światła na rolę dwóch żeńskich hormonów: estrogenu i progesteronu.

Estrogen ma korzystny wpływ na wygląd skóry, ponieważ bezpośrednio zmniejsza ilość sebum wytwarzanego przez pęcherzyk łojowy i pośrednio zwiększa produkcję białek wychwytujących androgeny, obniżając w ten sposób poziom testosteronu.

Skin variation during the menstrual cycle

Cykl menstruacyjny kobiet dzieli się na 2 fazy:

Faza pęcherzykowa, której kulminacją jest owulacja około 14 dnia cyklu, charakteryzująca się zwiększoną produkcją estrogenów. Skóra jest wtedy promienna, miękka, pełna blasku.
Faza lutealna, która występuje po dniu 14, kiedy to w organizmie jest produkowany progesteron. Ponieważ poziom estrogenów stopniowo spada, często pojawia się wtedy trądzik lub pogarsza się stan skóry – wydziela się więcej sebum, przez co skóra jest bardziej tłusta.

Podczas owulacji w środku cyklu estrogen ma pozytywny wpływ na wygląd skóry.

Tak naprawdę nie wiemy, dlaczego trądzik pojawia się w okresie przedmiesiączkowym, podobnie jak we wczesnych miesiącach ciąży. Jedynym wspólnym mianownikiem jest wzrost progesteronu. Hipoteza jest zatem taka, że progesteron ma wpływ na trądzik, ale to nie zostało jeszcze udowodnione.

Dr Odile Bagot, Ginekolog

Jak można zredukować trądzik hormonalny?

Dr Odile Bagot sugeruje 3 powody, które mogą mieć wpływ na redukcję trądziku hormonalnego:

Czynniki zewnętrzne: stres, dieta, waga, zanieczyszczenia, które mogą zaburzać funkcjonowanie układu hormonalnego
Kuracje antytrądzikowe i miejscowe leczenie zalecone przez dermatologa, a także dermokosmetyki wspierające leczenie dostosowane do potrzeb swojej skóry
Pigułki antykoncepcyjne, które często korzystnie wpływają na stan skóry

Trądzik występuje najczęściej w pierwszym trymestrze ciąży, a następnie stabilizuje się

Trądzik, który występuje w czasie ciąży może mieć kilka przyczyn:

Wysoki poziom progesteronu na początku ciąży
Zaprzestanie stosowania środków antykoncepcyjnych, które wpływały na poprawę stanu skóry
Wstrzymanie leczenia przeciwtrądzikowego w czasie ciąży

Trądzik nie ma wpływu na rozwój dziecka, ale większość zabiegów przeciwtrądzikowych nie jest zalecana w czasie ciąży. Należy również uważać na to, co stosuje się na skórę, unikając produktów z parabenami, ftalanami czy triclosanem, ponieważ są to substancje zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego

W teorii, trądzik ma tendencję do znikania po osiągnięciu 40 roku życia.

Menopauza może wywołać nasilenie trądziku, w związku z niskim poziomem estrogenów. Zalecane są wówczas hormonalne terapie zastępcze, ponieważ zwiększają poziom tego hormonu. Ważne jest też, aby nie mylić trądziku hormonalnego z trądzikiem różowatym, który również wymaga konsultacji dermatologicznej.